Değerli okurlar bir eğitim ve öğretim sezonunu daha noktaladık. Öncelikle pandemi sonrası normale dönmek için en çok çaba gerektiren ve bir hayli zorlandığımız okullar için emek veren ve çocuklarımızın sağlığına zarar gelmesin diye uğraşan ve bir yandan da eğitimlerine katkı sağlayan her bir kişiye teşekkürü borç biliriz. Bu dünyadaki sağlıktan sonra en önemli şey eğitim. En güzel yerlere gelmesine çok ihtiyacımız var.

Tabi okul sezonu bitince özel okul öğretmenlerinin de çilesi başlar. Nitekim her an işsiz kalma ve sözleşmesinin yenilenmemesi tehdidiyle karşı karşıyadır. Güvencesi maalesef yok gibi. Bu insanlar herkesten de çok çalışmıştır. Farenjit yol arkadaşı, kafa yorgunluğu yastığı olmuştur. Koca bir seneyi sektörde okulu parlasın diye işi şansa bırakmayacaksınız diyen adamların baskılarıyla geçirmiştir. Bir yandan da asgari ücrete ya da az üstüne talim etmiştir maalesef. Okul sezonu kapanınca da hemen bir alternatifi bulunur ve haydi yolun açık olsun denilir. Bana kızmayın, kimseyi hedef haline getirmeden gerçekleri dile getiriyoruz, belki de en sert şartların olduğu ve karşılığını çoğunlukla alamayanların doldurduğu meslek grubudur özel okul öğretmenliği. Keşke dört başı mamur düzenlemeler yapılsa da bu çileler son bulsa.  Gelelim meselemize.

Özel okullarda görev yapan öğretmenler “Özel Öğretim Kurumları Kanununu” kapsamında İş Kanununa tabi olarak çalışmaktadır. İşçilerin en tabi haklarından olan kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı konularında özel okul öğretmenlerinin bazen tereddüde düştüklerini görmekteyiz. Bu tereddüt, öğretmenlerin iş sözleşmelerinin her yıl yenilenmesinden yani belirli süreli olarak yapılmasından kaynaklanmaktadır. O halde bu konuyu netleştirelim.

Özel Okul Öğretmeninin Kıdem Tazminatı

Kıdem tazminatı için kanunda aranan şartları taşıdıktan sonra öğretmenler de dahil bütün işçilerin kıdem tazminatına hak kazanması gerekir. Burada öğretmenlerle ilgili en önemli husus, sözleşmenin yenilenmemesi halidir. Bu durumda da can alıcı soru, sözleşmeyi kimin yenilemediğidir.

Bilindiği üzere öğretmenler mevzuat gereği belirli süreli iş sözleşmeleriyle çalışmak zorundadırlar. Yani okul ile öğretmen her sene sözleşme yenilerler.

İşte sözleşme yenileme zamanında okul, öğretmenle sözleşme yenilemeyeceğini sözlü ya da yazılı olarak beyan ediyorsa ya da hali hazırda bir başka öğretmenle sözleşme imzaladığı anlaşılıyorsa öğretmen kıdem tazminatına hak kazanmış demektir.

Ama öğretmen, sözleşme yenilemeye yanaşmıyorsa ya da bir başka okulla sözleşme imzalamışsa bu durumda kıdem tazminatı hakkını kaybetmiş demektir.

Özel Okul Öğretmeninin ihbar tazminatı

İhbar sürelerini ve dolayısıyla ihbar tazminatını düzenleyen İş Kanununun 17nci maddesi açık bir şekilde, ihbar süreleri için “belirsiz süreli” iş sözleşmesini ön şart olarak ortaya koymuştur. O halde belirli süreli iş sözleşmesinin imzalandığı bir durumda ihbar tazminatı kesinlikle söz konusu olmayacaktır.

Belirli süreli iş sözleşmesi imzalamak öğretmenler için bir zorunluluk olduğundan, özel okulda görev yapan bir öğretmenin ihbar tazminatı hiçbir şekilde söz konusu olmayacaktır.

Sözleşme süresi sonunda sona eren sözleşmelerde zaten ihbar tazminatı olmayacak, ancak süresi dolmadan önce işten çıkarılan öğretmenin ne gibi hakkı var ?

Özel okul öğretmeninin sözleşme süresi sona ermeden önce haksız bir şekilde işten çıkarılması durumunda sözleşmesinin kalan süresinde hak kazanacağı ücretleri yani bakiye dönem süre ücretini diğer deyişle haksız yere işten çıkarılması nedeniyle mahrum kalacağı hakları talep ve dava etme hakkı vardır.

TAZMİNAT VERMEMEK İÇİN ÖĞRETMENLERE İŞE GİRİŞTE SENET İMZALATAN ÖZEL OKULLAR VAR

Yanlış duymadınız. O kadar çok şikayet alıyoruz ki. Bir eğitimciye böyle bir şey yaşatmak hiç yakışmıyor hiç. Bir ses olması bakımından belki gerekli araştırmalar ve soruşturmalar yapılır ümidiyle buradan bu soruna değindik. Özel okullardan bazıları işe girerken öğretmenlere boş senet ya da senetler imzalatmakta. Amaç yarın öbür gün kimse benden tazminat istemesin. İsteyen olursa senedi icraya koyarız, görürler dünyanın kaç bucak olduğunu diye düşünmekteler. Ve bu olayı öyle bir tehdit mekanizması olarak kullanıyorlar ki maalesef çoğu eğitimcimiz gözünün yaşı ile istifa belgelerini imzalamak zorunda kalıyor ve emekleri çöp oluyor. 

Bunu yapan işveren iş ve çalışma hürriyetini ihlal ederek suç işlemiş oluyor, ama yasal süreci senet tehdidi altında yürütebilen insan sayısı bir elin parmağını geçmiyor.

Sözün özü, ülkenin eğitimcilere ihtiyacı var. Zorlu ekonomik koşullar altında çok kötü çalışma şartlarına maruz kalmalarına ve bir de üstüne sadece hakkını istediği için senet sepetle tehdit edilmeleri bizim için utanç meselesi olur. Bu insanlar için mümkün mertebe en yakın zamanda özlük haklarını daha sağlamlaştıracak yasal düzenlemelere ihtiyaç var. Bu çağrımızın olumlu yönde karşılık bulması dileğiyle.Saygılarımla…