Hipotiroidi, Hipertiroidi, Guatr ve Hashimoto Tiroidi nedir, Beslenme Tedavisi Ne Olmalıdır ?

Yazımızın başlığından da anlaşıldığı üzere hepimizin sıklıkla duyduğu bu sağlık sorunlarını malesef en azından birini yaşamaktayız.

Bu hastalıkların ne olduğunu bilmek buna uygun beslenme konusunda önemlidir.

TİROİD HAKKINDA

Öncelikle tiroidi tanımakta fayda var; Tiroid bezi, boynun alt yarısında, nefes borusunun önünde bulunan, kelebek şekilli bir iç salgı bezidir.

Tiroid bezi metabolizma hızımızın temeli olan tiroid hormonlarını üretir, depolar, salgılar. Bu hormonlar ise  vücut dokularımızın ve organlarımızın doğru çalışması için gereklidir.

HİPOTİROİDİ  HAKKINDA

Hipotiroidi ise; Tiroid bezinin az çalışması anlamına gelen belirtileri can sıkıcı olan kişinin ev,iş ve aile hayatını etkileyen bir durumdur.

· Yorgunluk/uyku hali

· Soğuğa tahammülsüzlük

 · Kilo alımı veya kilo vermede artan zorluk (uygun diyete ve egzersize rağmen)

· Depresyon

· Kabızlık

 · Adet düzensizliği veya gebe kalmada yaşanan sorunlar, düşükler.

· Eklem veya kas sorunları

· Zayıf ve kırılgan saçlar ve tırnaklar ve/veya kuru cilt

· Düşük libido (cinsel istek) gibi belirtileri sizde kendinizde gözlemliyorsanız Tiroid fonksiyon bozukluğu, kanınızdaki tiroid uyarıcı hormon(TSH) ve tiroid hormonlarının (serbestT3 ve serbest T4) düzeyinin ölçüldüğü kan testine baktırmalısınız.

HİPOTİROİDİ TEDAVİSİ NE OLMALI ?

Hipotiroidide bezin tekrar iyileşmesi genellikle söz konusu olmadığından, tedavinin amacı vücuttaki eksik tiroid hormonlarını ömür boyu yerine koymaktır.

 Günlük olarak uygun dozda alınan bir ilaç hastaların semptomsuz bir yaşam sürmelerine imkan verir.

HİPERTİROİDİ HAKKINDA

Hipertiroidi ise ;tiroid bezinin  fazla çalışması gereğinden çok tiroid hormonu üretmesine  bunun sonucunda da vücudun metabolizmasının hızlanmasına neden olmaktadır.

 Çarpıntı, Yüksek kalp atış hızı (dakikada 90-100'den fazla vurum)

 Sinirlilik ve/veya çabuk öfkelenme

 Beslenme değişikliği olmaksızın veya fazla yemeye rağmen kilo kaybı

 Dışarıya doğru çıkık, sabit bakan gözler (Graves hastalığı için tipik)

 Özellikle kolların üst kısmında ve kalçalarda, bacaklarda kas güçsüzlüğü

 Terlemede artış

 Sık ama mülayim dışkılama

 Daha hafif veya daha seyrek adet dönemleri

 Ellerde titreme

 İnce, kırılgan saçlar

 Yumuşak, ince ve nemli cilt gibi semptomlarınız varsa doktorunuza görünmenizde fayda var.

Tedavisi ise ;hipertiroidinin türü, yaşınız, sağlık durumunuz ve tiroidinizin ne kadar fazla çalıştığına göre Antitiroid ilaçlar ile tiroid bezinin tiroid hormonları üretmesi önlenir.

GUATR

Toplumumuzda en yaygını olarak görülen Guatr, tiroid bezi iyot yetersizliğini ve buna bağlı düşük veya başarısız tiroid hormonu üretimini telafi etmeye çalıştığında oluşur.

Bu süreçte tiroid bezinin normal boyutu artarak yavaş yavaş büyür, zamanla içinde nodüller (bezeler) oluşur .

Tiroid bezi aşırı büyüyen bir kişi yutma ve solunum sorunları yaşayabilir.

Doktorun elle muayenesinin ardından, kan örneği alınarak kan dolaşımında TSH düzeyi belirlenir.

Guatr, Hashimoto tiroiditinden kaynaklanıyorsa ve hipotiroidiniz varsa, tiroid hormonu ve TSH seviyenizi normale döndürmek için size uygun bir ilaç verilecektir. Bu durumda ömür boyu düzenli ilaç kullanmanız gerekir.

HASHİMOTO TİROİDİ

Hashimoto tiroiditi (kronik tiroidit) ise, vücudun bağışıklık sisteminin kendisine düşman hale gelerek tiroide saldırdığı bir hastalıktır.

Hastalık ilerledikçe, tiroid bezi daha az tiroid hormonu üretebilir ve bu da bazen hipotiroidi ile sonuçlanır.

Bazen de hastaların tiroidleri normal çalışmaya devam eder. Bu yüzden hastalık uzun süre fark edilmeyebilir.

 Yorgunluk ve uyku hali ve/veya güçsüzlük

 Soğuğa tahammülsüzlük ve çok üşüme

 Konsantrasyon veya düşünme zorluğu

 Depresyon

 Kilo alma

 Boyunda genişleme veya guatr varlığı ve hastalığın daha ileri evresinde tiroid bezinde

küçülme veya büzüşme

 Adet düzensizlikleri

 Kabızlık

 Eklem veya kas ağrıları

Saç dökülmesi

Ciltte kuruluk

Kırılgan tırnaklar

Yüzde ve bazen tüm vücutta şişlik gibi belirtileriniz varsa TSH değerlerinizi ölçtürmekte fayda var.

Hashimoto tiroiditi olan hastalara uygun bir ilaç ile ömür boyu tedaviye ihtiyaç duyacaktır.

Tiroit hastaları ve beslenmesinde dikkat edilmesi gerekenler;

Tüketilmemesi gereken besinler;

• Soya fasulyesi ve soya ürünlerinin tüketilmesi önerilmez.
• İyot tüketimi hipotiroidizm hastaları için önemlidir. Bu hastaların iyot kaynaklarını daha fazla tercih edebilirler.
• Sarımsak,su teresi ve yumurta sarısı gibi besinleri fazla tüketmemelisiniz.
• Mantar ve bira mayası aşırı tüketilmemelidir.
• Guatrojenik besinler olarak adlandırılan bazı besinler vardır. Bu besinler iyot emilimini engelleyebilir ve tiroid bezlerinin büyümesine neden olabilir.
•  Brokoli, brüksel lahanası, turp, lahana, şalgam, turp, karnabahar, ıspanak, yer fıstığı, armut, şeftali, çilek gibi besinler örnek verilebilir.
• Bu besinler özellikle ilaçlar alındıktan hemen sonra tüketilmemelidir.

• Yaban mersini, domates, biber, maydanoz, greyfurt, portakal, semizotu gibi antioksidandan zengin sebze ve meyveler tiroid bezi ve bağışıklık sistemi sağlığına yararlı olur.
• Selenyum mineralinin tiroid hormonlarının düzgün çalışmasında görevli olan enzimlere olumlu etkileri vardır. Ay çekirdeği, mantar, yumurta, hindi eti, tavuk göğüsü selenyum kaynağı besinler arasında sıralanabilir.
• Tirozin, T3 ve T4 hormonlarının üretiminde görevli olan bir amino asid çeşididir. Et, süt ve baklagiller tirozinden zengin olan besinlerdir.
• Çinko bakımından zengin badem,tofu,istiridye,yengeç,tavuk ve hindi gibi gıdalar yeme alışkınlıklarınızın arasında olmalıdır.

Normal ve sağlıklı bir insanın günde 8 bardak su içmesi önerilirken bu sayı tiroid hastalarında en az 10-12 bardak olmalıdır.

• Metabolizmanın düzgün çalışması, besin ve kalori kontrolünün yapılabilmesi için günde 3 ana öğün mutlaka yapılmalıdır, 2-3 ara öğün tüketimine de özen gösterilmelidir.

Özellikle hipotiroid hastaları kendilerini yorgun ve halsiz hissedebilirler. Antioksidan kaynağı olan ve metabolizmayı hızlandıran yeşil çay tüketimi bu kişiler için daha fazla önem taşır.

Tiroid hastalarının diyette tokluk hissini hissetmeleri önemlidir. Bu yüzden lif içeriği yüksek besinler tercih edilebilir.

Taze sebze ve meyveler, bakliyat çeşitleri, ceviz, fındık gibi kabuklu yemişler diyet listelerinde yer almalıdır.

• Kafein kaynaklarının tüketimi de tiroid hastalarının dikkat etmesi gerektiği bir diğer önemli konudur. Günde en fazla 300 mg kafein; yani 2-3 kahve fincanı kadar kahve içilebilir.