Güneydoğu Anadolu Halı İhracatçı Birlikleri Yönetim Kurulu Başkanı Selahattin Kaplan, Kahve Molası’nın konuğu oldu. Yoğun iş temposuna www.memohaber.com’da kahve içerek mola veren Selahattin Kaplan, www.memohaber.com İnternet Haber Sitesi Yayın Koordinatörü Mehmet Taşçı'nın sorularını yanıtladı.
Kaplan ile Gaziantep halı sektörü, yapısı, projeleri ve çalışmaları hakkında söyleşi gerçekleştirdik. Kaplan, halı sektörünün en önemli sorununun bankalarla olan kredi sorunu olduğunu ve bu meselenin acilen çözülmesi gerektiğini vurguladı.
İşte Güneydoğu Anadolu Halı İhracatçı Birlikleri Yönetim Kurulu Başkanı Selahattin Kaplan ile yaptığımız söyleşi:
2015 YILINDAKİ KAYBIMIZI 2016’DA TELAFİ EDECEĞİZ
2014 yılında yaptığımız istatistik çalışması sonrası Gaziantep’te şuan halı üretiminde faaliyet gösteren 162 üretici firma, 18 Gaziantep dışından firma olmak üzere toplam 180 tane halı üretimi yapan firmamız mevcuttur. Bu firmalarımızda son teknoloji imkânlara sahip 1450 tane halı üretimi yapan makine bulunuyor. Bunlar en son teknolojik imkânlarla donatılmış makinelerdir. En eskisi 3-5 yıllık makinedir. Dünyada daha üst model halı makinesi yoktur. Bu makineler aşağı yukarı yıllık 500 milyon metrekare halı üretim kapasitesine sahiptir. Bu firmalarımızda 25 bin direk çalışanımız var. 25 bin tane de bizden yan sanayide iplik aldığımız, çeşitli iş yaptırdığımız 50 bin kişi istihdam yaratmaktadır. Sektörümüz alt yapı olarak, donanım olarak, AR-GE tasarım olarak şu an en üst düzeydedir. Firmalarımız teknolojiyi çok yakından takip ederek kendi kendilerini geliştirmektedirler. 2015 yılında dünyada olan olumsuzluklardan dolayı halı ihracatımız miktar bazında yüzde 9 düşüş kaydetti. Tutar olarak da yüzde 15 düşüşle kapattık. 2015 yılında 1 Milyar 384 milyon dolarlık halı ihracat yaptık. 2016 yılında hedefimiz, 2015 yılındaki bu yüzde 15 kaybımızı telafi edip yolumuza devam etmektir.
HALI SEKTÖRÜNDE DÜNYADA RAKİBİMİZ YOKTUR
Halı Sektörü konusunda dünyada bizim rakibimiz yoktur. Dünyadaki makine halısının yüzde 57’sini Gaziantep’te üretiyoruz. Yani Türkiye olarak dünya halısının yüzde 62’sini biz üretmekteyiz. Şu anda dünyanın en ünlü firmalarına halı üretmekteyiz. Geçen yıl ihracat düşmesine rağmen bizim Amerika’daki payımız yüzde10 artmıştır. Diğer Avrupa ülkelerindeki payımız artmıştır. Körfez ülkelerinde ve Arap ülkelerinde sıkıntı yaşanmasından dolayı bu yıl bir pazar kaybımız var. Ama biz onu şu anda Avrupa ve Amerika’ya yönelmemizden dolayı telafi edecek durumdayız. 2105 yılında çok az bir yatırım oldu. Çünkü normal kapasitemizin yüzde 60’nı kullanabilmekteyiz. Yatırım fazlası firmalarımız çok büyüdü. Yani bu yatırım yapılmayacak anlamına gelmez. Çünkü yeni makineler çıkıyor. Yeni sürüm makineler olsa bile yatırım yapmak zorunda. Tahminen 50 makine gelmiştir. Yani yüzde 3 yüzde 4 bir yatırım olmuştur.
DÜNYANIN HALISI GAZİANTEP’TE ÜRETİLİYOR
İhracat olarak 123 ülkeye ihracatımız var. Türkiye genelinde toplam 170 ülkeye halı ihracatı yaptık. Birinci sırada SuUdi Arabistan var. İkinci sırada Amerika var. Bu kadar olumsuzluk olmasına rağmen 3. Sırada Irak var. Sonrasında Libya, Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır, Almanya, İngiltere, İsrail, Çin gibi ülkelere ihracat yapıyoruz.
IRAK BİZİM İÇİN ÖNEMLİ BİR PAZAR
Bölgede yaşanan olumsuzluklar muhakkak tabi ki etkilemiştir. Fakat Komşularımıza baktığımız zaman Suriye ile ilgili zaten bir ticaretimiz yok. Irak tabi ki bizim için önemli bir pazardır. Halı ihracatımızın yüzde12’sini Irak’a yapmaktayız. Tabi ki oradaki olumsuzluklar bize de yansımaktadır. Umarım bu güvenlik sorunu sağlanır ve Irak ile ticaretimiz devam eder. Burada gümrükle ilgili bir sıkıntımız yok, o bölgedeki tamamen güvenlik sorunu ile ilgilidir. Güvenlik sorunundan dolayı şu an kapı kapalı, inşallah bu geçicidir, tamamen çözülür. Biz bu konuları gümrük bakanımız ile de görüştük. Bize, ‘her an hazır durumda açabiliriz’ dedi. İnşallah bir an önce açılır ve herkes işine bakar.
YENİ PAZARLAR AMERİKA VE AVRUPA
Pazar olarak şu ana kadar kesinlikle bir sıkıntımız yoktu. Ama bizim ihracat yaptığımız ülkeler Irak, Libya, Rusya diğer Türkî Cumhuriyetler tamamen oradaki sıkıntılardan dolayı pazar daralması oldu. Biz bu Pazar daralmasını telafi etmek için Amerika, Avrupa pazarına yöneldik. Amerika’da yol almak o kadar da kolay değil. Çünkü yol almak için tedarik zincirine geçmek için, belirli testlerden geçiriyor. Seni tedarikçi olarak kabul etmek için belirli iş güvenliği konusunda, yangın önlemleri konusunda, işçilerin fazla mesaisi ücretleri konusunda, bayağı sizi testlerden geçiriyor. Bu testlerden geçtikten sonra seni tedarikçi mal alabilecekleri listesinin arasına koyuyor. Bunu geçmek için tüm firmalarımız mücadele vermektedir. Bu testi geçen çok firmamız yok ama herkes çok mücadele ediyor. Bu testler geçildiği zaman Amerikan pazarı zaten çok büyük bir pazardır. Güney Amerika, Brezilya, Şili, Avustralya ve Avrupa’yı geçtikten sonra inşallah buradan kaybettiğimiz pazarı fazlasıyla telafi edeceğiz. Biz de o pazarlara mal satmak istiyoruz. Çünkü orada oturmuş bankacılık sistemi var. Oturmuş gümrük sistemi var. Herhangi bir sıkıntı yaşamamaktayız. Mesela burada Ortadoğu’da, Körfez ülkelerinde, Rusya’da her an için dengeler değişebilir. Değiştiğinde ister istemez biz de etkileniyoruz. İnşallah bundan sonra sektör olarak bu sıkıntıları çekmeyiz.
HEDEFİMİZ AMERİKA PAZAR PAYINI YÜZDE 40’A ÇIKARMAK
Her gün iyileşerek gitmektedir. Bir an da olacak şey değildir. Pazara girmek, yeni koleksiyon yapmak, mallarını değerlendirmek artarak gidiyor yani. Geçtiğimiz yıl halı ihracatımız yüzde 15 düşmesine rağmen yüzde 11 Amerika’ya halı ihracatımız artmıştır. 2016’da bu artışın en az yüzde 25 yüzde 30 olacağını tahmin ediyorum. Amacımız Amerika’daki payımızı artırmak. Bundan 5-6 yıl önce Amerika’da hiç ihracatımız yoktu. Amerika’ya sattığımız pazar payımız şu an yüzde 12’dir. Biz bunu yüzde 30 yüzde 40’lara çıkarmayı hedeflemekteyiz.
HALI SEKTÖRÜNDE GAZİANTEP’İN RAKİBİ YOK
Bizim rakibimiz yine biziz. Türkiye olarak 2014 yılında makine halısı parçası olarak 2 milyar dolar parça halı ihracat etmişiz. 2015 rakamları önümüzdeki günlerde açıklanacaktır. En yakın rakibimiz Belçika’dır. 400 milyon dolar ihracat yapmıştır. Yani biz Gaziantep olarak Belçika’nın yaklaşık beş katıyız. Ama dünyadaki pazar payımızın içinde daha bizim kat edeceğimiz yol var. Türkiye 2023 hedefi olarak 500 milyar dolar ihracat hedefi konmuştu. Bizim halı sektörü olarak 5,5 milyar dolar hedefimiz vardı. Ancak bunun aşılması mümkün gözükmüyor. TİM sektörler konseyinde yaptığımız toplantıda hedefimizi revize etmeyi düşünmediğimi söyledim. İşler açıldığında bizim altyapımız makine donanım parkurumuz yeterlidir. Biz bu kapasiteye sahibiz. Asıl sektörümüzün sıkıntısına birazdan geleceğim. Sıkıntı yaşamamızın ana nedenleri şunlardır. 5,5 milyar dolar ihracatı 2023 yılına kadar yapmayı düşünüyorduk. Sektör çok büyüdü. 2023 yılının yatırımını 2015’de bitirdik biz. O zaman bunu hazmetmek, oluşturmak, yeni pazarlar bulmak, düşük kapasiteyle çalışmak, sıkıntılara yol açtı. İnşallah 2016 – 2017 yılını geçtikten sonra alt yapılara yöneldiğimizde bunu aşacağımızdan hiç şüphemiz yoktur.
FUARLAR HALI SEKTÖRÜ İÇİN PRESTİJDİR
Halı sektörü olarak her yıl katıldığımız dört önemli uluslar arası fuar var. Bunlardan birincisi 16-19 Ocak’ta Almanya Hannofer’de yapılacak fuardır. Mart ayında Çin’de, Mayıs ayında Gaziantep’te, Kasım ayında ise Amerika Atlanta’da katılacağımız fuarlar var. İhracatçı birlikleri olarak orada stantlarımızı açıp sektörümüzü tanıtıyoruz. Birçok firmamız da zaten buralardaki fuarlara katılmaktadır. Bu 4 fuar bizim ana fuarlarımızdır. Bölgesel fuarlar oluyor ama biz onları çok fazla önemsemiyoruz. Sektörsel fuarlarımızın hepsini takip ediyoruz. Almanya fuarına Gaziantep’ten 55 firma katıldı. Bunun bir kısmı iplikçi bunların içersinde 40 tanesi halıcı.
Gaziantep’teki fuarın tamamı yerli yani Gaziantepli firmalar. En büyük sıkıntımız da yer sorunu oluyor. Fuarlara var olmak için müşterilerle diyalogları geliştiriyoruz. Fuarların amacı prestijdir. Firmanı tanıtıyorsun. Fuarları çok önemsiyoruz.
EN ÖNEMLİ SORUNUMUZ BANKALAR
Sektörün başlıca sorunlarını 3 temel başlık altında toplamak istiyorum. Birinci sorunumuz firmalardan kaynaklanan sorunlardır. 2023 yılında yapmayı hedeflediğimiz yatırımı 2015’de yaptık. Kapasite yığılması oldu. Atıl kapasite meydana geldi ve bu defa rekabet oluştu. Firmalar arasında rekabet oluşunca tabi ki firmalar arasında kalifiye eleman sıkıntısı meydana geldi. Firmalar arasında eleman transferleri oluştu. Bizden kaynaklanan fazla kapasite, aşırı rekabet bu nedenle işçi fiyatlarında yükselmesi birinci sıkıntı oldu.
İkinci bir sıkıntı ise, dış konjöktörden kaynaklanan sorunlardır. Rusya’da olan ruble krizi ve uçak krizi, Irak’ta yaşanan son kriz, Mısır ve Libya ile yaşadığımız sıkıntı ve diğer ülkelerle yaşadığımız sıkıntılar. Ülkemizle alakası olmayan dış kaynaklı sıkıntılar ister istemez bizi etkiledi.
Üçüncü sıkıntı ise; Türkiye’nin içersinde olan sıkıntılar. Mesela bir yıldan beri seçimlerden dolayı oluşan belirsizlik, istikrarsızlık sektörümüzü de etkiledi. İster istemez sektöre olumsuz yönde yansıdı. Diğer bir konu ise sektördekilerin aşırı yatırım yapmalarından dolayı firmaların borç oranları riskleri yükseldiğinden dolayı bankalar riskli gördüğü firmaların kredilerini kesti. Bankalar ‘seni ben riskli gördüm. Kredini getir öde ben seninle bir daha çalışmayacağım’ dedi. Bu yüzden 20 tane firmamız sıkıntıya girdi. Bankaların bu tutumundan dolayı birçok firmamız halen sıkıntıların devam ettiğini görüyoruz. Bu konuyu biz Sayın Cumhurbaşkanı, Başbakan ve bakanlarımıza ilettik. Bir türlü çözemedik. Şu an bu sıkıntılar halen devam etmektedir. Bankalarla ilgili sıkıntılar halen devam etmektedir. Bunu acilen çözmek zorundayız. Eğer çözemezsek bu sıkıntılar artarak devam eder gider.
FİRMALAR MEVCUT KREDİLERİNİ KULLANMAK İSTİYOR
Acil beklentilerimiz bankalarla olan sıkıntılarımızdır. Firmalar yeni kredi tavsiye etmiyor ama mevcut kredilerini kullanmak istiyor. Hiç bir firma yoktur ki, ödediği krediyi kullanamadığından yeniden çalışsın, ayakta dursun. Biz bunların çözülmesini istedik. Tabi ki bürokratik engeller var. Gümrükle ilgili, dahili işlemlerle ilgili, iş güvenliği ve sigortalarla ilgili problemler var. Bunlar geçici sorunlar, bunlar çözülebilir sıkıntılar. Bizim ana sorunlarımız sektörün bankalarla olan sıkıntılarıdır.
AŞIRI BÜYÜME ELEMAN SIKINTISI YARATTI
Sektör çok aşırı büyüdüğünden dolayı ister istemez eleman sıkıntısı olmaktadır. Firmanın 100 işçisi var ve yatırımı artırınca 300 işçiye çıkıyor. O nedenle eleman sıkıntısı yaşamaktadır. Tabi ki yeni elemanları yetiştirirken bir takım da sıkıntılar yaşanıyor.
MESLEK LİSELERİNDE HALICILIK BÖLÜMÜ OLMALI
Üniversite ile sürekli işbirliği içersinde dirsek temasındayız. Organize Sanayi Bölgesi içersindeki Naci Topçuoğlu Meslek Yüksek Okulu içersinde halıcılık bölümü var. Biz uzun uğraşlar sonucu oraya halı makinesi getirdik. Öğrenciler okulda okurken ve stajını da makine üzerinde yapsın diye. Bu eğitim sistemini daha aşağı çekmek için halı sektörünü lisedeki müfredat derslerine yazdırdık. Bunu hazırlarken bilimsel olarak üniversitemizden çok değerli 10’a yakın hocalarımızla yaptık. Bu üç aylık çalışmayı bakanlığa gönderdik. Maalesef bir türlü anlatamadık, kabul ettiremedik. Bizim buradaki amacımız öğrenciler meslek lisesinde okurken hem mesleğini öğrensin hem de okusun istedik. Milli Eğitim Bakanlığı’na nedense bir türlü kabul ettiremedik.
MEHMET ŞİMŞEK BİZİM İÇİN ŞANSTIR
Sayın Mehmet Şimşek Gaziantep’ten olması bizim için bir şanstır. Sorunlarımızı birinci ağızdan aktarmak, sorunlarımızın çözümü konusunda bizim için bir şanstır. Bizim halı sektörü kendini aşmış durumdadır. Çok devlete yükü ve beklentisi yoktur. Önemli olan bizim önümüze bürokrasi engelini koymasınlar bizim başka beklentimiz yoktur.
Yorum Yazın