Tasarruf düşüyor, faizler artıyor, Türkiye ekonomik krizi yaşıyor

Nişantaşı Üniversitesi öğretim görevlisi Bankacılık ve Finansman analisti  Emrah Ceylan, Türkiye'nin şu anda ekonomik krizden geçtiğini bunun en önemli göstergesinin ise tasarruf oranlarının düşmesi,  faiz oranları artması, kur'un artması, ticari faaliyetlerdeki düşme ve azalmanın olduğunu söyledi.

Gaziantep Organize Sanayi Bölgesi'nde sanayicilere yönelik konferansa katılan ve ekonomik gündemi değerlendiren Ceylan, Türkiye'de tasarruf oranlarının yüzde 10 seviyelerine gerilediğini ifade ederek, "Dünya'da örneğin Çin'de satın alma paritesi çok düşüktür, kazanç düşüktür ama orada ortalama tasarruf oranı yüzde 48. Avrupa'da bu yüzde 20-25 arasındadır, Türkiye'de ise yüzde 10 seviyelerine indi ve aşağı doğru bir seyir var. Bu da Türkiye'deki kriz beklentisi ve kriz yaşandığının göstergesidir" dedi.

1999'DAN DAHA SERT OLMAZ

Ekonomi cephesi olarak Türkiye'de 1999 yılında yaşanan ekonomik krizden çok daha sert bir kriz beklemiyoruz. Ama bu krizin etkisi zamanla ve vadeler peyder pey gerçekleşiyor. Tıpkı kurbağa hikayesinde olduğu gibi. Bir kurbağayı suya bırakırsınız ve suyun sıcaklığını yavaş yavaş artırdığınızda kurbağa o suya alışır. Türkiye'de de şu an Türkiye'de faiz oranları artıyor, kur artıyor, ticari faaliyetler düşme ve azalma noktasında, firmalar kapanıyor ve ciddi anlamda OHAL'in getirdiği riskler söz konusu ve bu bir anda olmasa da aslında biz bunu şu anda peyder pey yaşıyoruz. 

Buna önlem olarak ta en son kamu reformu çerçevesinde bireysel emeklilik sisteminin hayata geçirilmesi, vergi düzenlemelerindeki güncellemeler, özel tüketim vergilerindeki ÖTV ve KDV'deki düzenlemeler sorun sinyalinin devlet tarafından da görüldüğünü, buna çözüm üretmek için de orta vadede kalkınma planlarının çizildiğini görüyoruz. Bu yapılan reformlar değerli ama hayata geçirilmesi ve ne yönde hayata geçirilecek bunu zaman gösterecek. 

KOBİ VE GİRİŞİMCİLERİN EN BÜYÜK SORUNU SERMAYE YETERSİZLİĞİ

Emrah Ceylan, Türkiye'deki KOBİ ve girişimcilerin önünü tıkayan en büyük sorunlardan birisinin sermaye yetersizliği ve dış kaynak bulamamasından kaynaklı doğru maliyetleme sistemini görememek olduğunu söyledi. Ceylan, KOBİ ve girişimcilerin dış kaynak bulmalarında en önemli rolu bankaların oynadığını ancak bankaların girişimcileri ne kadar desteklediğinin de meçhul olduğunu ifade etti.

Anadoludaki işletmelerin şu anda kan ağladığını, bundan dolayı hükümete de bankaların kendilerine ciddi anlamda sorun yaratmalarından dolayı serzenişleri ve şikayetleri olduğunu belirterek,"  Bunlar da çok doğru şikayetler. Banka sonuçta bir ticarethanedir ama ticarethane olmakla birlikte ülkenin makroekonomik anlamda kalkınmasını desteklemek zorunda olan önemli kurumlardır. Çünkü halk parasını bankaya yatırır, banka da devletin içerisindeki şirketleri desteklemek için yatırım fonlaması yapmak zorundadır. Bu bütün dünyada bu şekilde işler. Fakat Türkiye'deki bankacılar maalesef en ufak bir sıkıntıda önce kredi vermekte imtina ediyorlar sonra güçlü teminatlar istiyorlar ve hemen faiz oranlarını yükseltiyorlar" dedi.

TÜRKİYE'DE ÇOK BÜYÜK BİR FAİZ PROBLEMİ VAR

Türkiye'de çok büyük bir faiz problemi olduğunu bu problem çözülmeden KOBİ'lerin geleceğe yönelik yatırım yapmakta tedirginlik yaşadıklarını dile getiren Emreh Ceylan, "Cumhurbaşkanı ve hükümetin faizlerin düşürülmesi yönünde çağrı yapmaları sonucu başta konut kredileri faiz oranlarında ciddi anlamda düşüş oldu. Biz konut kredilerinin 60 aydan 120 aya kullandırılmasını öngörüyoruz. Bu noktadaki faiz oranindaki yüzde 1'in altındaki nokta çok kritiktir. Şu anda bir çok banka konut faiz oranini yüzde 1'in altına çekmiş durumda. Ama şirketlere baktığımızda şu anda aylık faiz oranı yüzde 1'in çok üzerinde. Riskin olduğu yerde faiz oranı daha da yükselir. Şu anda konjüktürel bir risk yaşıyoruz, ticari faaliyet anlamda bir risk yaşıyoruz. Türkiye'de tüketim azalıyor, tüketimin azaldığı yerde de KOBİ'ler iş yapamaz duruma geliyor. Bu nedenle bankaların faiz oranlarının kısa vadede düşeceğini beklemiyorum" diye konuştu. 

BİZİM GÖRDÜĞÜMÜZ DEĞİL, YURT DIŞINDAN GÖRÜNEN EKONOMİK BAKIŞ ÖNEMLİ

Ceylan, Türkiye'nin dışa bağımlı ithalata dayalı bir ülke olduğunu, bu nedenle de ülke içerisindeki ekonomi çevrelerinin değiy yurt dışındaki ekonomi çevrelerinin bakış açısının önemli olduğunu vurgulayarak açıklamasında şu görüşlere yer verdi:

"Bizim gördüğümüz ekonomi bakış açısı önemli bunun yanı sıra yurt dışından görünen ekonomik bakış açısı önemli. Çünkü Türkiye dışa bağımlı. Ekonomik anlamda da, ithalat anlamında da. Çünkü biz ithalata bağlı bir ülkeyiz. 

Son dönemdeki bizim ve hükümetin, kamuoyu ve kuruluşların yurt dışında yaptığı görüşmeleri özellikle yatırım bankalarının uluslararası yatırımcılarla yaptığı görüşmeleri ve ikna çabaları çok değerli. 

Fakat burada gerçeğe baktığımızda özellikle Moodeys'in not indirimi paralelinde Ekonomiden sorumlu Devlet Bakanı Mehmet Şimşek'in yaptığı açıklamaları yapıcı bir yaklaşım. Moodeys'in görüşünü siyasi bulmakla birlikte oradaki değerlendirmelerin de mutlaka dikkate alınması gerekiyor.

ANADOLUDAKİ EKONOMİK SIKINTI BÜYÜK ŞEHİRLERE YANSIYOR

Anadolu'nun ekonomik anlamda sıkıntılı olmasının orta vadede büyük şehirlere de ciddi anlamda yansıması var. Kayseri ve Gaziantep gibi bölgelerdeki sanayi bölgelerinin İstanbul ve bölge ülkelerindeki dış ticaret dengesine olumsuz anlamda ciddi etkileri var. 

Bu etkiden yola çıkarak baktığımızda özellikle Suriye'deki iç savaşı nedeniyle yaşanan kriz anadolu'ya oradan da İstanbul'a doğru yaklaşmaktadır. 

İstanbul, sanki anadoluda hiç bir şey yokmuş gibi bir yaklaşım sergilemekle birlikte o bölgedeki halkın, bireysel yatırımcıların ve küçük ve orta boy işletmelerin mutlaka yapısal reformlarla ayağa kaldırılması lazım. 

BAŞBAKANIN AÇIKLADIĞI ORTA VADELİ KALKINMA PROGRAMI BUNUN ÜZERİNE KURULMUŞ GİBİ

Başbakan Binalı Yıldırım'ın geçtiğimiz günlerde Bakanlarla birlikte yaptığı orta vadeli kalkınma programı açıklaması tamda bunun üzerine kurulmuş gibi görünüyor.

İstanbul'dan bakış açısı hiç şüphe yok ki değer verilmesi gereken ve kanayan bir yara olarak görülüyor, bu kanayan yara pansumanla, pansumanın yanı sıra iyileştirilmesi için nasıl bir plan çizilmesi gerektiği orta vadeli kalkınma planında açıklandı. 

Açıklanan ve orta vadeli kalkınma programı yaraya pansuman olur mu ? Bunu açıkcası zaman gösterecek. 

TÜRK EKONOMİSİ SON YILLARDA KÖKLÜ BİR DEĞİŞİM SÜRECİNDEN GEÇMİŞTİR

Ekonominin yapısal sorunlarının çözümüne yönelik uygulamaya konulan politikalar sayesinde, küresel mali krizin Türkiye ve İstanbul üzerindeki olumsuz etkileri çok sınırlı olmuştur. KPMG tarafından yayımlanan küresel yabancı yatırım değerlendirme raporunda yabancı yatırım çekme cazibesi açısından İstanbul, 2015 yılında en iyi 10 Avrupa şehrinden biri olarak değerlendirilmiştir. Knight Frank’in 2015 Servet Raporuna (Wealth Report) göre en az 30 Milyon Dolar servete sahip yüksek gelir grubundaki birey sayısının 1.153 olduğu İstanbul dünyada 29.sıradadır. Dahası, Ortadoğu’da yaşanan Arap Baharı sürecinin bir sonucu olarak Türkiye bu bölgelerdeki yabancı yatırımcılar için de güvenli bir liman olma özelliğini güçlendirmiştir.